مراکز توانبخشی نابینایان در مسیر واگذاری هستند
قائم مقام انجمن نابینایان ایران گفت: با وجود تأکید رئیس‌جمهوری در احیای مراکز توانبخشی معلولان، بیم واگذاری برخی از مراکز ارائه‌دهنده خدمت به جامعه نابینایان، نگرانی‌هایی را در جامعه هدف ایجاد کرده است.
منصور شادکام در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با اشاره به شرایط دهشتناک مراکز توانبخشی دولتی ویژه نابینایان بیان کرد: سال‌های سال است که این مراکز وضعیت قابل‌تعریفی ندارند و از طرفی سازمان بهزیستی با حذف چارت نیروی انسانی برای این مراکز به نوعی حکم نابودی تدریجی آنها را امضا کرده است.
شادکام افزود: از طرفی دیگر، رسیدگی‌نکردن به وضعیت این مراکز، موجب تعطیلی یا کاهش کیفیت خدمات این مراکز شده است. از جمله مهم‌ترین این مراکز می‌توان به مراکز رودکی و خزانه در تهران، هفت تیر در اصفهان و شهید جلیلیان در مشهد اشاره کرد.
رئیس انجمن نابینایان ایران اضافه کرد: اگرچه رئیس دولت در سخنرانی امسال خود به مناسبت روز جهانی معلولان دستور احیای مراکز توانبخشی معلولان را صادر کرد، اما در واقعیت هیچ حمایتی برای تحقق این امر از سوی دولت به عمل نیامده است.
او با بیان اینکه «این روزها دوباره صدای پای واگذاری این مراکز به بخش غیردولتی شنیده می‌شود»، ادامه داد: مراکز مشهد و اصفهان عملا تعطیل شده‌اند و رودکی و خزانه در تهران به نسبت سال‌های قبل شاهد عدم پویایی و کاهش خدمات خود به اعضای جامعه هدف هستند.
رئیس انجمن نابینایان ایران درباره شرایط واگذاری مراکز توانبخشی دولتی به بخش خصوصی گفت: ارائه خدمات پایه توانبخشی وظیفه ذاتی سازمان بهزیستی است. در تمامی کشورهای دنیا دولت و حاکمیت وظیفه حمایت از گروه‌های توانخواه را دارد. چه مراکزی که مستقیماً زیر نظر دولت‌ها اداره می‌شوند و چه بسیار مراکز توانبخشی معلولان که به صورت خصوصی مدیریت می‌شوند، همگی زیرنظر دولت و با حمایت قطعی بخش دولتی است.
شادکام با اشاره به اینکه اکثر واگذاری‌ها در زمینه اصل ۴۴ یا شکست خوردند و یا با سوء‌استفاده از منابع دولتی همراه شدند، افزود: ماجرا اما در زمینه معلولان به طور کلی متفاوت است. در حوزه معلولان و خدمات توانبخشی دیگر خبری از سودهای میلیاردی نیست و سرمایه‌داران رغبتی برای فعالیت در این عرصه ندارند. تجربه واگذاری مراکزی مانند رودکی نیز گواه این مدعا است که واگذاری مراکز حمایتی معلولان به بخش خصوصی در ایران تجربه موفقی نبوده است.
او با تاکید بر اینکه «سازمان بهزیستی باید تصور خود از واگذاری به بخش خصوصی را تغییر دهد»، افزود: سازمان باید از تجربه واگذاری مرکز رودکی به مؤسسه ریحانه درس عبرت گرفته بگیرد، مدیران این سازمان تصور می‌کردند همینکه رودکی به یک مجموعه ثروتمند واگذار شده نهایت مطلوبیت است و آنها تمامی هزینه‌های مرکز را تأمین خواهندکرد بنابراین از نقش حمایتی و نظارتی خود غافل شدند و چندسال بعد با کنار کشیدن ریحانه خدمات رودکی به شدت کمرنگ شد و در حال حاضر نیز سازمان بهزیستی با بی‌توجهی به این مسئله، زمینه زوال روزافزون این مرکز را فراهم کرده است.
وی گفت: شنیده‌ها حاکی است بهزیستی استان تهران در نظر دارد مرکز توانبخشی خزانه واقع در منطقه دوراهی قپان تهران را به بخش خصوصی واگذار کند، این در حالی است که بنا به گفته نصیری، مدیر بهزیستی استان تهران واگذاری شامل بخش‌های جانبی مرکز خزانه است. نصیری تاکید کرده که پس از واگذاری، مجددأ این مرکز به جامعه نابینایان خدمت‌رسانی خواهد کرد.
شادکام در مرور مهم‌ترین فعالیت‌های مرکز خزانه گفت: امور توانبخشی- اجتماعی، توانبخشی‌حرفه‌ای، توانبخشی‌چشم و تشخیص باقیمانده بینایی، سوادآموزی، آموزش های ویژه والدین نابینا و کودکان، برنامه‌های قرآنی و هنری از عمده‌ترین ماموریت‌های این مرکز است.
رئیس انجمن نابینایان ایران با بیان اینکه وظیفه و مسئولیت ذاتی بهزیستی ارائه خدمات توانبخشی است، گفت: چه مراکز توانبخشی ویژه نابینایان به بخش خصوصی واگذار شوند و چه به صورت دولتی تداوم حیات دهند سازمان بهزیستی نباید تحت هیچ شرایطی از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند.
او با اشاره به اینکه واگذاری مراکز معلولان به بخش خصوصی در ایران تجربه موفقیت‌آمیزی نبوده است، افزود: در حال‌حاضر برون‌سپاری خدمات مراکز توانبخشی دولتی به بخش خصوصی اقدامی نسنجیده و اشتباه است، همچنین واگذاری‌ها به علت عدم وجود یک استاندارد مشخص و شفافیت باعث دلنگرانی بیشتر جامعه نابینایان خواهدشد.
شادکام گفت: در حال‌حاضر عدم وجود یک دستورالعمل مشخص برای واگذاری مراکز توانبخشی به بخش‌خصوصی باعث بروز بدبینی در میان نابینایان و خانواده‌های آنها شده و تجربه گذشته نیز بر این بدبینی‌ها دامن‌زده است. باید مشخص شود هدف از این واگذاری‌ها چیست. آیا کسانی که می‌خواهند مدیریت مراکز توانبخشی نابینایان را بر عهده بگیرند توان و تخصص آن را دارند یا خیر.
او در بیان راهکارهای مهم برای ادامه حیات مراکز توانبخشی ویژه نابینایان، گفت: در گام اول بهزیستی باید تمام تلاش خود را برای احیای ساختار نیروی انسانی این مراکز به کار گیرد و با تزریق نیروی انسانی متخصص، زمینه رشد و بالندگی این مراکز را به صورت دولتی فراهم کند.
وی افزود: اگر قرار باشد به هر دلیلی بهزیستی مراکز توانبخشی ویژه نابینایان از جمله خزانه را به بخش خصوصی برون‌سپاری کند، در این راه باید از الگوی کشورهای توسعه‌یافته مانند اروپای غربی و آمریکای شمالی استفاده کند.
شادکام در توضیح الگو و رویکرد کشورهای توسعه‌یافته در واگذاری مراکز معلولان به بخش‌خصوصی گفت: اگرچه در این کشورها اغلب اداره و مدیریت مراکز توانبخشی ویژه معلولان با بخش خصوصی است اما حمایت صددرصدی بخش دولتی را پشت سر دارند. در این رویکرد، بخش خصوصی نیروی متخصص و آموزش‌دیده خود را در زمینه مسائل آموزشی مانند تحرک و جهت‌یابی، آموزش خط بریل، مهارت‌های روزمره زندگی و سایر آموزش‌های موردنیاز نابینایان به کار می‌گیرد اما هزینه مربیان و برگزاری دوره‌های آموزشی توسط دولت پرداخت می‌شود.
او ادامه داد: در زمینه تجهیزات کمک توانبخشی نیز مددکاران مراکز توانبخشی وظیفه تشخیص‌کارشناسی واگذاری تجهیزات به افراد توانخواه را بر عهده دارند اما هزینه تأمین‌تجهیزات موردنیاز نیز با دولت و بیمه‌ها است.
شادکام بر آسیب‌شناسی واگذاری‌های قبلی تاکیدکرد و افزود: اگرچه اراده سازمان بهزیستی باید بر حفظ و تقویت مراکز توانبخشی موجود و احیای چارت نیروی انسانی آنها باشد اما چنانچه در وضعیت فعلی این امکان برای بهزیستی میسر نباشد باید چالش‌های واگذاری‌های پیشین دقیق بررسی شود.
وی بر لزوم مشورت با اعضای جامعه هدف، نخبگان نابینا و انجمن‌های ویژه نابینایان برای واگذاری به بخش‌خصوصی اشاره کرد و گفت: باید یک شیوه‌نامه و دستورالعمل مشخص و شفاف برای واگذاری‌ها تدوین شود که تمامی جوانب امر را بسنجد و ضمانت اجرایی داشته‌باشد و ساختار سازمانی مراکز و نحوه نظارت بر آنها نیز در آن دقیق مشخص شود اگر این مهم محقق شود نه تنها مرکز خزانه بلکه سایر مراکز توانبخشی ویژه نابینایان مجددأ تقویت و به سرمنزل مقصود خواهندرسید در غیر این صورت هر اقدامی بر خلاف مصلحت جامعه نابینایان خواهدبود و منفعتی را برای آنها به دنبال نخواهدداشت.
به گزارش آتیه‌آنلاین، مجتمع خزانه حدود ۳۴ سال پیش از بدنه اصلی خود یعنی مرکز فعلی رودکی جدا شد و از ساختمانی واقع در خیابان سعدی به ساختمان فعلی که به صورت وقفی از طرف مرحوم محمد خزانه توسط وارث ایشان آقای فریدون خزانه در اختیار سازمان بهزیستی قرار گرفت، منتقل شد. ایشان تمام منطقه باغ خزانه که متعلق به خود و همسرشان بوده را در زمان حیات و سپس توسط وارثین برای وزارت آموزش پرورش، شهربانی وقت، سازمان بهزیستی و برخی از افرادی که برای وی کار می‌کردند وقف‌کرده است.
مهین داوری
منبع: آتیه آنلاین
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.