حال و روز سازمان‌های مردم‌نهاد این روزها خوب نیست. چه آنکه تمرکز سمن‌ها بر روی اقشار آسیب‌پذیر جامعه خاصه معلولان باشد. از طرفی ظرفیت خیران نسبت به سالهای قبل و توان مالی آنها به علت مشکلات اقتصادی کاهش پیدا کرده از سوی دیگر، تجهیزات و ملزومات مورد نیاز معلولان افزایش چندین برابری داشته است. تمامی این شرایط دست به دست هم داده و اکثر سمن‌های حوزه معلولان را دچار بحرانهای جدی کرده است.
در این بین، نقش شرکت‌ها و پایبندی آنها به حوزه مسئولیت اجتماعی سنگین‌تر شده و می‌طلبد بنگاه‌های اقتصادی بزرگ توجه ویژه‌تری نسبت به این مسئله داشته باشند. حضور آنها در کنار سمن‌های ویژه معلولان و نابینایان می‌تواند بسیاری از چالش‌های پیش روی انجمن‌های این قشر را برطرف کند. به‌طور معمول زمانی که سخن از مفهوم شرکت و به‌ویژه شرکت خصوصی پیش می‌آید، پیش‌فرض ذهنی افراد به دغدغه‌های اقتصادی و سوددهی معطوف می‌شود. از اساس این ذهنیت درست است، زیرا ماهیت وجودی یک شرکت بر مقوله کسب‌وکار، معطوف به سودآوری است.
اما فعالیت اقتصادی و کسب سود تنها بعد یک شرکت به شمار می‌آید. شرکت به‌عنوان سازمانی مطرح است که دارای عناصر انسانی و فیزیکی، ساختار و نظام روابطی ویژه است که به‌واسطه آنها فرهنگ سازمانی، ارزش‌های سازمانی و حتی ساختاری غیررسمی که عمدتا مبین این ارزش‌هاست، خلق می‌شود. مفهوم مسئولیت اجتماعی با فرهنگ و ارزش‌های سازمانی مناسبت دارد. این نوع مسئولیت فراتر از وظایف قانونی امتداد می‌یابد و در واقع، قانون و وظیفه سازمانی حداقل‌های مسئولیت اجتماعی شرکت است. از این رو، مسئولیت اجتماعی شرکت در حکم مدلی از کسب‌وکار است که به شرکت کمک می‌کند از نظر اجتماعی و به‌ویژه به خاطر تاثیرات احتمالی خود در جامعه و محیط پاسخگو باشد.
پیتر دراکر، یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان مدیریت گفته است سود برای شرکت مانند اکسیژن برای انسان است. اگر به قدر کافی از آن نداشته باشی، بیرون از بازی هستی، ولی اگر فکر می‌کنی که زندگی تو تنها نفس کشیدن است، واقعا چیزی گم کرده‌ای! این گفته توجیهی است به نوعی منطق اقتصادی که در آن دنیای سود مادی با دنیایی انسانی و اخلاقی پیوند می‌خورد.
از این نظر، می‌توان گفت که مسئولیت اجتماعی شرکت مجموعه الزامات یا تعهدات اخلاقی است که یک شرکت یا سازمان با در نظر داشتن موضوع توسعه پایدار در جهت حمایت کارکنان خود، جامعه (جامعه محلی یا فراتر از آن) انجام می‌دهد.
مطالعات مختلف نشان می‌دهد که ارتباطی دوطرفه بین شرکت و اجتماع وجود دارد. طبق نتایج این مطالعات، هرگاه شرکت‌ها در مسیر ارائه کمک و حمایت به جامعه نقش‌آفرینی کرده‌اند، جامعه نیز شرایط لازم برای کسب بازده توسط شرکت و توسعه و پیشرفت واحدهای تجاری را فراهم می‌کند. در نتیجه، مسئولیت شرکت در قبال اجتماع هم برای خود شرکت و هم برای اجتماع سودمند است. ذی‌نفعان، از شرکت‌ها انتظار دارند اخلاق را در کسب‌وکار و فعالیت‌های خود رعایت کنند و مشتریان ترجیح می‌دهند از شرکت‌هایی که نسبت به مسئولیت اجتماعی خود توجه دارند، خرید کنند.
به همین جهت، شرکت‌های پیشرو همواره کوشیده‌اند میـان دغدغه اقتصادی خود و اجتمـاع نـوعی تعـادل ایجـاد کنند و مسئولیت اجتماعی خود را جـدی بگیرنـد. این شرکت‌ها به اهمیت ارتباط میان برند یا علامت تجاری خود با مسئولیت اجتماعی شرکت واقف‌اند. زیرا مسئولیت اجتماعی شرکت نه‌تنها در میان جامعه و ذی‌نفعان نسبت به برند شرکت آگاهی ایجاد می‌کند، بلکه تصویری مثبت از آن را در اذهان پدید می‌آورد. این موضوع از یک‌سو عملکرد مالی شرکت را تحت تاثیر جدی قرار می‌دهد و آن را بهبود می‌بخشد و از سوی دیگر، به تقویت ذی‌نفعان و در شکلی فراگیرتر به حفظ و تقویت جامعه می‌انجامد. در واقع، سرمایه‌گذاری در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکت، برخلاف پندار برخی، اقدامی هزینه‌بر نیست. بلکه، اقدامی مبتنی بر مدیریت استراتژیک، در جهت ایجاد مزیت رقابتی برای شرکت و کمک به توسعه جامعه است. از این رو، جامعه معلولان با جمعیتی میلیونی در کشور، یکی از اقشاری هستند که می‌توانند به عنوان بخشی از اعضای جامعه، مورد توجه شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ اقتصادی قرار بگیرند.
یکی از اهداف انجمن نابینایان ایران در سالهای اخیر جلب توجه شرکت‌ها به این حیطه مهم و تأثیرگذار بوده است.
منصور شادکام قائم‌مقام انجمن نابینایان ایران در این ارتباط می‌گوید: طبق قانون سازمان‌های مردم‌نهاد سهمی از بودجه‌های دولتی ندارند. از طرفی دیگر قانون آنها را از انجام کارهای تجاری و اقتصادی منع کرده است. در چنین شرایطی تنها راه اداره و مدیریت انجمن‌ها استفاده از ظرفیت خیرین و حمایت مالی شرکت‌های تجاری است. انجمن نابینایان ایران نیز در سالهای اخیر سعی کرده تا از این ظرفیت و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها استفاده کند.
شادکام می‌افزاید: جا دارد از شرکت‌هایی که در این سالها در پروژه‌های مختلف همیار و کمک‌حال انجمن بوده‌اند تشکر کنم. بانک مسکن، بانک صادرات و بانک آینده در شبکه بانکی کشور همواره انجمن را حمایت کرده‌اند. اگر حمایت شبکه بانکی کشور و شرکت‌های تابعه آن نبود بسیاری از پروژه‌های انجمن از جمله ماهنامه نسل مانا تداوم پیدا نمی‌کرد.
قائم‌مقام انجمن نابینایان ایران افزود: به جز بانک‌ها شرکت‌هایی مانند پیشگامان پویا، پرداخت الکترونیک سداد، موناکو، آبتین سلامت ایرانیان، پکتوس، پالکو، پارس حیان و فناوا‌کارت از جمله شرکت‌هایی بودند که همواره در کنار انجمن نابینایان ایران بوده‌اند. برخی از این شرکت‌ها در مسئله اشتغال کمک شایان توجهی به انجمن کرده اند. تا آنجا که بسیاری از نیرو‌های شاغل در انجمن نابینایان ایران استخدام این شرکت‌ها هستند.
اگر حمایت این شرکت‌ها نبود، بسیاری از امورات انجمن پیش نمیرفت. مهندس شادکام تصریح کرد: با دسترس‌پذیر کردن مرکز تماس شرکت‌های بزرگ می‌توان ظرفیت‌های شغلی جدیدی را برای جامعه نابینایان کشور به وجود آورد. توصیه و درخواست من از بنگاه‌های اقتصادی بزرگ آن است که مسئولیت اجتماعی را تنها در ساخت مدرسه، مسجد راه و سبد کالا نبینند. توجه به مسائل فرهنگی، اشتغال حتی حوزه گردشگری از جمله مواردی است که می‌طلبد شرکت‌های بزرگ در راستای مسئولیت اجتماعی به آن ورود کنند
یکی از دغدغه‌ها و نیازهای حال حاضر انجمن نابینایان ایران نیز همین موضوعات است. جامعه خیران و شرکت‌ها در راستای مسئولیت اجتماعی دید خود را وسیعتر کرده و به همه‌ی ابعاد نیازهای اقشار جامعه توجه داشته باشند. همان اندازه که سبد کالا برای جامعه هدف ما دارای اهمیت است، توجه به ورزش همگانی و پرداختن به مسائل تفریحی نیز برای نابینایان مورد نیاز است. چه بسا با انجام ورزش‌های منظم و روتین بتوان بسیاری از مشکلات جسمانی و از بروز بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری کرد. در این صورت، همان میزانی که برای دارو و درمان فرد باید هزینه شود، در راستای سلامت روحی و روانی و جسمی او هزینه می‌شود.
مهندس شادکام به نقش رسانه‌ها در این بین اشاره کرد و افزود: رسانه‌ها نقش بسیار 
بزرگ و وظیفه خطیری در این میان دارند. فرهنگ مسئولیت اجتماعی را رسانه‌ها باید در جامعه گسترش دهند. هر چقدر ما در این ارتباط فریاد بزنیم باز هم کم است. رسانه‌ها باید به کمک ما بیایند. دولت باید از شرکت‌هایی که به حوزه مسئولیت اجتماعی توجه می‌کنند، حمایت کند. معافیت‌های مالیاتی یکی از راهکارهایی است که دولت می‌تواند از سهم و حق خود بگذرد تا شرکت‌ها برای ورود به این عرصه تشویق شوند. برای مثال اگر شرکتی در قبال استخدام 10 فرد معلول و همان حقوقی که به این افراد پرداخت می‌کند در ازای هزینه‌های مالیاتی او در نظر گرفته شود، ترجیح آنها بر این است که نیروی انسانی خود را تقویت کنند تا آنکه همان مبلغ را به عنوان مالیات به دولت بدهند.
قائم‌مقام انجمن نابینایان ایران در پایان گفت: وقتی شرکت سامسونگ که یک شرکت خارجی است در گذشته در راستای مسئولیت اجتماعی 15 کتابخانه دیجیتال گویا و بریل با تمامی امکانات برای ما در استان‌های کمبرخوردار تأسیس کرد، این انتظار از شرکت‌های داخلی نیز میرود تا به همان اندازه به جامعه هدف ما توجه کنند و در کنار ما باشند.
در پایان جا دارد مجدداً از شرکت پرداخت الکترونیک سداد که اخیراً با امضای یک تفاهمنامه جدید، ضبط کتاب صوتی برای نابینایان، حمایت از ماهنامه نسل مانا و استخدام یک فرد نابینا در انجمن در کنار ما هستند یا شرکت آبتین سلامت ایرانیان با طرح دارو‌کارت و استخدام یک نیروی انسانی در انجمن و شرکت پیشگامان پویا که 4 فرد نابینا را در کالسنتر شرکت و دو فرد نابینا را در انجمن نابینایان ایران مشغول به کار کرده‌اند تشکر کنم. این شرکت‌ها به همراه بانک صادرات و بانک مسکن در آخرین برنامه انجمن که جشنواره ملی گامینو جشنواره فعالیت‌های نابینایان در فضای مجازی بود، در کنار انجمن و حامی این رویداد بزرگ ملی بودند. این که از میان بانک‌های متعدد در کشور و خیل عظیمی از شرکت‌های تجاری تا کنون تنها این شرکت‌ها حامی انجمن هستند، نشان دهنده نگاه باز و اهمیت مدیران این شرکت‌ها به حوزه مسئولیت اجتماعی است. به امید روزی که مسئولیت اجتماعی، به یک فرهنگ عمومی و نهادینه شده در کشور بدل شود.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.