امید هاشمی: فعال رسانه‌ای
«نُه، هشت، هفت، شش…»،—صدای شمارش معکوس از گوشی آیفون خانم «جودی دیکسون» [1]شنیده می‌شود. البته جای نگرانی نیست؛ قرار نیست جایی منفجر شود. جودی، ستون‌نویسِ نشریه فناورانه «اکسِس وُرلْد» [2]است که آیفون به دست راهی مرکز تزریق واکسن کووید شده تا یکی از فناوری‌های تازه آیفون برای کاربران نابینا را آزمایش و گزارشش را برای انتشار در این ماهنامه مکتوب کند. جودی در آخرین شماره از ماهنامه اکسس ورلد که ما دیر‌زمانی بود سراغی از آن نگرفته بودیم در این گزارش به معرفی یک فناوری بسیار جالب توجه رفته که زندگی نابینایان را به مدل‌های علمی تخیلی نزدیک می‌کند.
فناوری «لایدار» [3]به تازگی و از ویرایشِ ۱۴.۲ سیستم‌عامل آی‌او‌اس مورد توجه اپل قرار گرفته و چند نرم‌افزار مبتنی بر این فناوری در این گوشی‌ها در نظر گرفته شده است. جودی در نوشته خودش اینطور توضیح می‌دهد که به کمک این فناوری و یکی از نرم‌افزار‌هایی که از آن استفاده می‌کرده توانسته راهی مرکز تزریق واکسن شود و با رعایتِ کاملِ صف، به محل تزریق برسد. حتماً شما هم با نگارنده هم‌نظرید که رعایتِ صف برای نابینایان کاری دشوار است؛ چه، ما نمی‌توانیم نفر جلو‌تر از خودمان را به سادگی تشخیص دهیم و هم فاصله‌مان را با او حفظ کنیم و هم از حرکت کردنش خبردار شویم و همراهِ بقیه با صف پیش برویم. ابزاری که جودی استفاده کرده دقیقاً همین کار را برایش آسان کرده است. لایدار قادر است حضور یک فرد در دو متری را تشخیص دهد و در صورت نیاز، می‌تواند به شما اطلاع دهد که در حین حرکت، چند قدم دیگر مانده تا به او برسید. به این ترتیب دیگر برخوردی میان شما و فرد جلویی به وجود نخواهد آمد. ما که آیفون برایمان حکم خرمای سرِ نخیل را دارد اما اگر یکی از این گوشی‌ها در دسترسمان بود، در روزگاری که انگار کرونا را باید عضوی از جامعه‌مان به حساب بیاوریم، می‌توانستیم به چنین ابزاری اتکا کنیم تا فاصله‌گذاری اجتماعی را به درستی رعایت کنیم. از تکنولوژی لایدار در دو سه تا از اپلیکیشن‌های آیفون استفاده شده است. درباره تاریخچه و نحوه عملکرد این فناوری و چگونگی استفاده اپل از لایدار در آیفون و خدماتی که به کمکش توانسته به نابینایان ارائه دهد، در نسخه صوتی پیشخوان به تفصیل خواهید شنید.
در خانه نمانید
از این شعار نه تعجب کنید و نه به خودتان بگیریدش. ما همچنان تا می‌توانیم باید در خانه بمانیم وگرنه اسیر چنگال ویروس تاجدار خواهیم شد. این شعارِ یک نابینای کانادا نشین است که احتمالاً خود و بسیاری از اطرافیانش هر دو دُزِ واکسنشان را زده‌اند. «لورانس گانثر»،[4] مهمانِ آخرین شماره از پادکست «آیْز آن ساکْسِس» [5]است. او یک نابینای ماهیگیر، فیلمساز و ماجراجو است. پنجاه و چند سال دارد و از میان ورزش‌ها و تفریحاتِ خارج از خانه، همه جوره‌اش را تجربه کرده است. از ماهیگیری بگیر تا کوه‌نوردی و شکار و امثالهم. اما بهانه حضورش در این شماره از این پادکست، نه مرور ماجراجویی‌هایش، که معرفی پادکستی است که اخیراً دست به کارِ ساختش شده است. او تا به حال دوازده شماره از پادکست «تفریحاتِ بیرون از خانه با لورنس گانثر» [6]را منتشر کرده است. او این پادکست را برای مخاطبان نابینا می‌سازد و در آن برای این گروه توضیح می‌دهد که چطور می‌توانند انجام چنین تفریحاتی را شروع کنند و چه مهارت‌هایی را باید تقویت کنند که بتوانند در چنین فعالیت‌هایی حضور مؤثر و مثبت داشته باشند. این، دومین پادکستی است که لورنس تولیدش را به عهده می‌گیرد. پیش از این، او پادکست دیگری را به مدت نُه سال تولید می‌کرده که البته مخاطبان آن لزوماً نابینایان نبودند و او آن را برای مخاطبان علاقمند به مسائل گوناگون دنیای وحش و طبیعتِ بکر تولید می‌کرده است. ویژگی پادکست تازه لورنس که مجری آیز آن ساکسس هم به آن اشاره می‌کند این است که بر‌خلاف گفتگو‌های معمولِ پادکستی که میزبان گفتگو یک نابینا را دعوت می‌کند که فعالیت خاصی انجام داده و از او می‌خواهد درباره تجربیاتش صحبت کند، لورنس خودش همه این فعالیت‌ها را انجام داده و قادر است تجربیات و احساساتش را به دقیق‌ترین شکل ممکن در اختیار شنونده نابینایش بگذارد. در کمال تعجب از لورنس می‌شنویم که او همه فرآیند ماهیگیری را خودش به تنهایی انجام می‌دهد. از راندن قایق تا مدیریت کردن قلاب. او از انواع مسیریاب‌ها و قطبنما‌ها و دیگر ابزار‌های گویا برای مسیریابی استفاده می‌کند. قایقش را به وسط دریاچه هدایت می‌کند و ساعت‌های درازی را دور از سر و صدای زندگیِ انسانی، به آوای وحش گوش می‌سپارد و این میان ماهی هم صید می‌کند. لورنس مدعی است در طول سال‌هایی که به ماجراجویی مشغول است، بیش از دویست بار در مسابقاتی که با حضور ماهیگیران بینا برگزار شده شرکت کرده و بار‌ها برنده شده است. او از تلفیق سگِ راهنما، عصا و در برخی مواقع همراهان بینا کمک می‌گیرد تا پروژه‌های ماجرا‌جویانه‌اش را به سر‌انجام برساند. لورنس در پادکستی که برای نابینایان تولید می‌کند، درباره این تکنیک‌ها هم توضیح می‌دهد. در نسخه صوتی پیشخوان به جنبه‌های مختلف زندگی لورنس بیشتر پرداخته‌ایم. همچنین گفتنی است لورنس وبلاگی را هم به منظور آشنا کردن نابینایان با ماهیگیری راه‌اندازی کرده و در آن درباره تجهیزات لازم برای انجام این کار و حواشی دیگر این رشته برای نابینایان توضیح می‌دهد. او همچنین در این ویدئو درباره نحوه استفاده‌اش از سگ‌های راهنما و چگونگی تربیتشان برای انجام برخی کار‌های غیر معمول، توضیحاتی را ارائه می‌کند.
پیگیری پروژه اتومبیل‌های خود‌ران در فدراسیون ملی نابینایان آمریکا
در دومین شماره‌ای که از پیشخوان منتشر شده بود درباره چالشی به ابتکار فدراسیون ملی نابینایان آمریکا نکاتی را با شما در میان گذاشتیم؛ چالشی به نام رانندگی نابینایان که قرار است توجه تولید کنندگان اتومبیل‌های خود‌ران را به این نکته جلب کند که اگر قرار است چنین وسایط نقلیه‌ای به تولید انبوه برسند، حتماً باید تمهیداتی در طراحی‌شان لحاظ شود که برای نابینایان هم قابل استفاده باشد. حالا در شماره ماه ژوئن «بریل مانیتور»، [7]متولیان این طرح توضیح می‌دهند که قرار است در پاییز امسال، رکورد سرعت رانندگی نابینایان شکسته شود. ظاهراً هماهنگی‌های لازم با گینس هم صورت گرفته است. فدراسیون برای این کار، «دَن پارْکِر» [8]را در نظر گرفته است؛ او که هم‌اکنون ۵۱ سال دارد، در سال ۲۰۱۲ در یک مسابقه اتومبیل‌رانی در اثر یک تصادف سنگین بینایی‌اش را از دست داده است و حالا می‌خواهد با شکستن رکورد گینس، آن فاجعه را به یک موفقیت بزرگ برای خودش تبدیل کند. دن برای تأمین مخارج این کار، وبسایتی را به راه انداخته که در آن گزارش پیشرفتش را منتشر می‌کند و در کنارش خودکار‌هایی را هم که صفر تا صد تولیدش را خودش به عهده دارد، به فروش می‌رساند. او در این وبسایت از مردم می‌خواهد با خرید خودکار، از پروژه‌اش حمایت کنند.
بریل مانیتور در شماره ماه ژوئن در مقاله‌ای به طور مفصل به یک موضوع جالب در خصوص آموزش‌های جهتیابی و حرکت پرداخته است؛ «لورا میلِر» [9]در این نوشته طولانی ضمن مرور یک خاطره از فرآیندی که خودش برای یادگیری تکنیک‌های جهتیابی و حرکت طی کرده، به این مسأله اشاره می‌کند که داشتن آگاهی و رضایتِ کامل نسبت به جزئیات فرآیند آموزش از سوی فرد یاد گیرنده، نقشی حیاتی در پروسه آموزش ایفا می‌کند و حتماً لازم است پیش از شروع آموزش، نکاتی درباره مسیری که قرار است پیموده شود و خطرات احتمالی آن مسیر و دشواری‌هایی که فرد نابینا قرار است با آنها مواجه شود، به اطلاع فرد برسد. قصه تجربه لورا میلر و تأثیرش بر دیدگاه او در خصوص آموزش جهتیابی و حرکت را در نسخه صوتی پیشخوان خواهید شنید.
«پاشو تکون بخور»، کارزاری به منظور برگشتن نابینایان به میان جامعه
قبلاً در پیشخوان خوانده و شنیده بودید که «بریل فُروم»، [10]ماهنامه‌ای که «شورای نابینایان آمریکا» [11]آن را منتشر می‌کند، برای هر شماره‌اش یک موضوعِ محوری در نظر می‌گیرد و آن را از دیدگاه‌های گوناگون واکاوی می‌کند. در شماره ماه ژوئن این ماهنامه، سلامت جسمی افراد آسیب‌دیده بینایی به عنوان موضوع محوری در نظر گرفته شده و مباحث جالبی به قلم نویسندگان متعدد در این باره مطرح شده است. اما شاید جالب توجه‌ترین موضوع، خبر راه‌اندازی یک کارزار ملی در این شورا است که قرار است در نتیجه این کارزار، نابینایان بتوانند با عبور از دوران خانه‌نشینیِ ناشی از پانْدِمی، دوباره به میان جامعه باز گردند. شورا نام این کارزار را «پاشو تکون بخور» [12]گذاشته است. کارزاری که به مدت سه سال به طول خواهد انجامید و شروعش هم در روز ۱۷ ژوئیه همزمان با کنوانسیون سالانه شورا خواهد بود. در این کارزار که با یک پیاده‌روی دسته‌جمعی آغاز می‌شود، افراد قرار است با کمک‌های مالی یا انواع کمک‌های دیگر شرایطی را فراهم کنند تا نابینایانی که به خاطر خانه‌نشینیِ طولانی سلامتیشان به خطر افتاده یا انواع و اقسام اختلالات را در حوزه سلامتی تجربه کرده‌اند بتوانند اختلالات را اصلاح کنند و به آغوش جامعه برگردند. شورا در این پروژه تلاش خواهد کرد دسترسی نابینایان به تجهیزات کمکی در حوزه سلامت را تسهیل کند. اگر می‌خواهید از جزئیات این کارزار و ایده‌ای که آن را شکل داده بیشتر بدانید، با من در نسخه صوتی پیشخوان همراه شوید.
[1] Judy Dixon
[2] Accessworld
[3] LiDAR واژه‌ای بر‌ساخته از عبارت light detection and ranging به معنای محاسبه فواصل به کمک نور است.
[4] Lawrence Gunther
[5] Eyes on success
[6] Outdoors with Sawrence Gunther
[7] Braille Monitor
[8] Dan Parker
[9] Laura Millar
[10] Braille Forum
[11] American Council of the Blind
[12] Get Up & Get Moving