مجتبی خادمی: مترجم و بنیان‌گذار اولین وبسایت فارسی‌زبان ویژه نابینایان
این ماه توصیه‌های مراقبتی مفیدی در خصوص چشم‌ها از سردبیر به دستم رسید و قبل از ترجمه دو سه مرتبه مطالعه‌اش کردم تا حواسم باشد هم خودم رعایت کنم و هم به دوستانم بگویم رعایت کنند. در بخش اول برخی از توصیه‌های محافظت از چشم را مطالعه می‌کنیم و در بخش دوم این ستون می‌خواهیم ببینیم چرا نباید چشم‌های‌مان را در معرض آفتاب قرار دهیم.
کمربند‌ها را ببندید تا سوار بر خودروی دانش، بحث محافظت از چشم‌ها را بررسی کنیم و ببینیم چه آسیب‌هایی چشم‌های ما را تهدید می‌کنند و چه راهکار‌های پیشگیرانه‌ای برای‌شان وجود دارند.
تابستان است و باید در خصوص آسیب‌های تصادفی به چشم‌ها هشیار باشیم. حادثه به‌یک‌باره اتفاق می‌افتد اما با استفاده از عینک محافظ مناسب می‌توانیم از 90 درصد از حوادث پیشگیری کنیم. شاید تعجب کنید اگر بدانید تقریباً نیمی از آسیب‌های چشمی در خانه اتفاق می‌افتند و دلیلش تعمیرات منزل، رسیدگی به باغچه، تمیز‌کاری و پخت‌و‌پز است. حواستان جمع باشد و ریسک نکنید. از خودتان و اطرافیان‌تان محافظت کنید. آگاهی‌تان را افزایش دهید و خودتان را در یک موقعیت پشیمان‌کننده گرفتار نکنید. اگر حادثه‌ای اتفاق افتاد فوراً به پزشک مراجعه کنید.
آسیب‌دیدگان بینایی بیش از دیگران در معرض خطر هستند چون شاید نتوانند اجسامی را که به سمت آن‌ها می‌آیند ببینند. به همین دلیل برای پیشگیری از آسیب‌های چشمی استفاده از عینک‌های حفاظت شخصی مناسب در مکان‌های سرپوشیده و فضا‌های باز اکیداً توصیه می‌شود. تمام شیشه‌های عینک را لنز‌هایی از جنس پلی‌کربنات[1] انتخاب کنید، این جنس در برابر خرد شدن مقاوم است و در مقابل اشعه ماورا بنفش خورشید حفاظت صد‌درصدی را فراهم می‌کند.
آتش‌بازی
۱-نمایش آتش‌بازی مطلقا کاری نیست که خودتان بخواهید انجامش دهید. این کار را به متخصصین امر بسپارید. اگر عینک ایمنی محافظ نداشته باشید حتی فشفشه‌ها هم خطرناکند. هیئت ملی چشمپزشکان ایالات متحده[2] امسال در چهارم ژوئیه در راستای افزایش مورد‌انتظار آسیب‌های ناشی از آتش‌بازی بالاخص در تماشاچیان و کودکان توصیه‌های جدیدی را منتشر کرد.
۲-هنگام استفاده از مواد شیمیایی، پاک‌کننده‌ها، هوا‌پخش‌ها[3] و اسپری‌ها از عینک ایمنی یا عینک محافظ استفاده کنید.
۳-وسایل روزمره خانگی مانند چاقو، چنگال، قیچی، گیره کاغذ و چوب‌لباسی می‌توانند به‌طور تصادفی باعث آسیب شوند. از این وسایل با احتیاط استفاده کنید.
۴-هنگام پختن غذا‌هایی که می‌پاشند، همیشه از عینک محافظ و توری روغن‌گیر[4] استفاده کنید.
۵-به خطراتی که می توانند باعث سقوط شوند توجه کنید. فرش‌ها را در جای خود به سطح زیرین ثابت کنید و شلوغی وسایل در‌هم و بر‌هم ناشی از شلختگی را از بین ببرید. تضاد رنگ و روشنایی محیط را بیشتر کنید. مراقب لبه‌های تیز باشید. در قسمت دوم پادکست بیماران و آخرین دست‌آورد‌های چشم‌پزشکی[5] با عنوان «سقوط نکنید پیشگیری کنید[6]» این مورد مفصّل‌تر بررسی شده است.
۶-روز‌هایی که شدت باد زیاد است، در فضا‌های باز برای احتیاط از عینک‌های آفتابی کمربندی استفاده کنید تا چشمان شما در برابر اشیای متحرک در باد، گرد و غبار و ذرات معلق محافظت شوند.
۷-هنگام باغبانی، چمن‌زنی یا استفاده از برگ‌جمع‌کن دمنده[7] چشم‌های خود را با یک محافظ شفاف بپوشانید.
۸-اشیای تیز یا اسباب‌بازی پرتابه‌دار[8] یا تفنگ‌های اسباب‌بازی که می‌توانند شلیک کنند به کودکان ندهید.
۹-برای ورزش مخصوصاً ورزش با توپ، چوب، راکت، گوی و هر چیز ترکه‌مانند يا تخته‌مانند از عینک آفتابی بپرهیزید و عینک محافظی که مورد تأیید انجمن مواد و آزمون آمریکا[9] باشد را انتخاب کنید.
۱۰حتی بازکردن بطری‌ها می‌تواند برای چشم خطرناک باشد و باید با احتیاط این کار را انجام داد. آن را از صورت خود و صورت دیگران دور نگه‌دارید. بطری را تکان ندهید و در یا چوب‌پنبه را با یک تکه پارچه بپوشانید تا در یا چوب‌پنبه یا محتوای درون بطری پرتاب نشود.
از آسیب اشعه ماوراء بنفش به چشم غافل نشوید.
متخصصان مراقبت از بینایی ما را به مراقبت از چشم‌های‌مان توصیه می‌کنند. امروزه باید این توصیه را کاملاً جدی بگیریم. در گذشته تنها نگرانی مربوط به نور شدید آفتاب در تابستان بود. اشعه ماوراء بنفش[10] در تمام طول سال خطرناک است و محدود به روز‌های آفتابی روشن نمی‌شود. اشعه از میان ابر‌ها و حتی مه عبور می‌کند. محافظت از چشم‌ها یک وظیفه همیشگیست که باید در تمام 365 روز سال از انجام آن غافل نشویم.
باید این توصیه مهم را کاملا جدی بگیریم. هیچ کس نباید سهل‌انگاری کند. عادت پسندیده زدن عینک آفتابی به چشم قبل از بیرون رفتن از مکان‌های سرپوشیده را سرلوحه محافظت از چشمهایتان قرار دهید. استفاده از یک کلاه لبه‌دار هم عادت خوبیست. تا آن‌جا که می‌توانید در سایه راه بروید.
حفظ و مراقبت از قدرت بینایی اهمیت بسیاری دارد و فقط مربوط به افراد مسن نمی‌شود. آسیب‌های شدید در سنین پایین اتفاق می‌افتند؛ پس همه باید در هر سنی که هستند از چشمان‌شان در مقابل آفتاب حفاظت کنند. کودکان به هیچ‌وجه از این قاعده مستثنی نیستند. در واقع چشم کودکان از همه آسیب‌پذیر‌تر است.
بیایید ده نکته را که امسال به سلامت چشم‌ها کمک می‌کنند با‌هم مطالعه کنیم:
۱-از چشمان خود در برابر اشعه مضر فرابنفش نامرئی خورشید محافظت کنید. قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش بدون محافظت می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات بسیار جدی از جمله آب‌مروارید و سرطان شود. همچنین می‌تواند آثار تخریبی بیماری‌های پیش‌رونده چشم را تسریع کند.
۲-نوعی از عینک آفتابی را انتخاب و استفاده کنید که 99 تا 100 درصد اشعه ماورا بنفش نوع ای و بی[11] را مسدود کند.
۳-در انتخاب عینک آفتابی معمولاً هر‌چه‌قدر پول بدهید آش می‌خورید. احتمالاً نمی‌توانید به کیفیت عینک آفتابی خریداری‌شده از یک فروشنده خیابانی یا فروشگاه ارزان‌قیمت اعتماد کنید و ارزش ریسک ندارد.
۴-از استفاده از لنز‌های آبی خودداری کنید. ممکن است این لنز‌ها به‌جای مسدود کردن اشعه‌های ماوراء بنفش مقداری از آن را نشت دهند.
۵-حواستان به بازه زمانی ده صبح تا چهار بعد از ظهر باشد. اشعه ماورا بنفش در این بازه از هر زمانی قوی‌تر است. برای محافظت از چشم‌ها و پوست خود در این ساعات هر اقدام احتیاطی که لازم می‌دانید را انجام دهید.
۶-در روز‌های مه‌آلود و روز‌های ابری از عینک آفتابی خود استفاده کنید.
۷-در صورتی که عینک آفتابی کمربندی[12] را به‌طور کامل و صحیح بر روی صورت قرار دهید بیشترین محافظت را فراهم می‌کند.
۸-بازتاب نور خورشید از آب، ماسه، برف، یخ و حتی سنگ‌فرش شدید‌تر است و احتیاط بیشتری می‌طلبد. همچنین می‌تواند انعکاس خیره‌کننده مزاحمی را ایجاد کند و مانع دید کامل شود.
۹-در مورد میزان پوشش اشعه ماورا بنفش برای عینک معمولی‌تان از چشم‌پزشک یا متخصص بینایی‌سنجی خود سوال کنید.
۱۰-تا حد امکان از آتش دوری کنید.
خب؟ در این‌جا با خواندن آخرین توصیه یعنی لزوم دوری از آتش، به پایان توصیه‌های محافظت از چشم و بینایی می‌رسیم. کتاب درسی درست می‌گفت که «حادثه هیچ‌گاه خبر نمی‌کند». مثل چشمهایتان مراقب چشمهایتان باشید. امیدوارم همان‌قدر که خودم از ترجمه این مطلب لذت بردم، شما هم از مطالعه‌اش لذت برده باشید.
[1] polycarbonate
[2] Nation’s Ophthalmologists
[3] aerosols
[4] grease shield
[5] OE Patients
[6] Don’t Take the Fall, Prevent it
[7] leaf blower
[8] projectile
[9] ASTM
[10] Ultraviolet rays
[11] UV-A and UV-B
[12] wraparound