برچسب: خط بریل

منصور شادکام
قائم مقام انجمن نابینایان ایران
بریل و اهمیت آن برای افراد نابینا
خط بریل توسط لویی بریل (Louis Braille) در قرن نوزدهم اختراع شد. لویی بریل که طی حادثه‌ای در کودکی نابینا شده بود با سال‌ها آزمون و خطا توانست راهی برای خواندن و نوشتن نابینایان پیدا کند. هم‌زمان با تکامل یافتن زبان نوشتار و گفتار در خط بریل نیز تغییراتی به‌وجود آمد تا سرعت خواندن و نوشتن نابینایان افزایش یابد. بريل. اين كلمه به دستگاه نوشتاري پذيرفته‌شده جهاني ويژه نابينايان اطلاق مي‌شود كه مشتمل بر 36 نشانه (حرف) است و هر يك به‌صورت شش نقطه برجسته در شش موقعيت ماتريسي مرتب شده است. حروف بريل به‌صورت برجسته بر روي خطوط كاغذ مخصوص نوشته مي‌شود و با حركت آهسته انگشتان بر روي متن خوانده مي‌شود. لوئيس بريل كه در سه سالگي نابينا شده بود، در سال 1824، زماني كه دانش‌آموز مؤسسه ملي كودكان نابينا در پاريس بود، دستگاه بريل را ابداع كرد. فرنچمن والنتين هايو  مبدع برجسته‌سازي كاغذي است كه به‌عنوان ابزاري براي خواندن نابينايان به كار مي‌رود. وي با نگارش حروف معمولي به‌صورت برجسته، ديگران را به سوي تهيه شكل‌هاي ساده هدايت كرد، با اين تفاوت كه زمان استفاده از آنها طولاني نبود. تنها استثنا، نمونه “مون  بود كه در سال 1845 توسط ويليام مون در برايتون اسكاتلند ابداع شد و تا حدي طرح كلي حروف رومي را تداعي مي‌كرد. آموختن اين حروف براي كساني كه پس از تولد نابينا شده‌اند مناسب است. كتاب‌هايي از اين نوع هنوز به‌طور محدود به وسيله سالمندان، خصوصاً در انگليس، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در سال 1819 كه لوئيس بريل وارد مدرسه نابينايان پاريس شد از نظام نوشتاري لمسي، مشتمل بر نقطه‌هاي برجسته كه در سال 1819 توسط كپت ابداع شده بود، استفاده مي‌كرد. چارلز باربيه  افسر ارتش فرانسه، اين دستگاه نوشتاري را شب‌نگار  مي‌ناميد كه براي ارتباطات شبانه در ميدان جنگ به‌كار مي‌رفت. در سال 1824، زماني كه بريل پانزده ساله بود، نوشتاري را به‌صورت دستگاه ماتريسي شش‌نقطه گسترش داد. وي از دستگاه باربيه به‌عنوان نقطه شروع استفاده كرد و دوازده نقطه مورد استفاده در اين دستگاه را به نصف كاهش داد. اين ابزار براي نخستين بار در سال 1829 به چاپ رسيد و در سال 1837 گسترش يافت. براي كمك به مشخص كردن شصت‌وسه طرح متفاوت براي نقطه، يا حروف بريل، به‌طوري‌كه در كانوني مشتمل بر شش نقطه متمركز شوند، بريل نقطه‌هاي 1، 2، و 3 به طرف پايين را سمت راست، و نقطه‌هاي 4، 5، و 6 به طرف پايين را سمت چپ برشمرد (در تصوير 1 چگونگي قرار گرفتن كانون‌ها و ساده‌ترين نام‌گذاري براي هر كدام مشخص شده است). ده حرف اول از حروف الفباي لاتيني با نقطه‌هاي 1، ،2 4، و 5 مشخص مي‌شود. زماني‌كه معرف‌هاي عددي بر آنها مقدم مي‌گردد (رديف شش) ارزش عددي پيدا مي‌كنند. حرف K تا  Tبا اضافه كردن نقطه 3 به علائم رديف يك شكل مي‌گيرند. پنج حرف باقي‌مانده حروف الفبا و پنج كلمه بسيار متداول با اضافه كردن نقطه‌هاي 3 و 6 به علائم رديف يك تهيه مي‌شود. با افزودن نقطه 6 به ده حرف اول، حرف W و نُه تركيب متداول حروف شكل مي‌گيرد (رديف چهار)، علائم سجاوندي و دو تركيب متداول حروف با جايگزين كردن نقطه‌هاي 2، 3، 5، و 6 به رديف يك حاصل مي‌گردد (رديف پنج). سه تركيب آخر، علائم عددي و دو نشانه سجاوندي باقي‌مانده، از تركيب نقطه‌هاي 3، 4، 5، و 6 شكل مي‌گيرند (رديف شش). هفت تركيب باقي‌مانده كه در رديف هفت مشخص شده است از تركيب نقطه‌هاي 4، 5 و 6 شكل مي‌گيرند و معادلي مشابه در زبان معمولي نوشتاري ندارند. اين علائم هرگاه قبل از هر علامت ديگر قرار گيرند مانند توصيفگر عمل مي‌كنند. با استفاده از اين قاعده، علائم متفاوت مي‌توانند عملكردهاي مختلف داشته باشند. به‌طور مثال، وقتي‌كه نقطه 5 قبل از علامت ويژه حرف a قرار گيرد اختصار كلمه Day (روز) را مشخص مي‌كند.
بیشتر بخوانید.