رقیه شفیعی: کتاب‌دار بخش نابینایان نهاد کتاب‌خانه‌های عمومی کشور
در این شماره بر‌آنیم تا همراه دوست خوب و یار مهربان به کشور‌هایی چون افغانستان، عراق، لبنان، کره شمالی، امریکا و حتی در ایران سفر کنیم و زندگی‌نامه‌هایی برگزیده را از زبان کتاب بخوانیم. البته همچنان رمان، روان‌شناسی، تاریخ، فلسفه و متون دینی را نیز در لیست مطالعات‌مان خواهیم داشت. پس این شما و این هم سرگذشت‌هایی عبرت‌انگیز و پند‌آموز از زبان خود اهالی کشور‌های ذکر شده.
*«احمدشاه‌مسعود، روایت صدیقه مسعود» نوشته شکیبا هاشمی و ماری فرانسوازکلومبانی است که نشر مرکز آن را با ترجمه افسر افشاری سال 1388 در 272 صفحه تقدیم دوست‌داران تاریخ و سرگذشت‌نامه کرده است.
آن‌قدر دلم می‌خواهد درباره‌اش صحبت کنم که نمی‌دانم از کجا شروع کنم. او، این مرد برجسته، خوش‌ذوق، فرهیخته، شیفته شعر و ادبیات و تاریخ، این قهرمان جنگ بر‌ضد شوروی و مقاومت علیه طالبان که دختر ساده و بی‌تجربه‌ای مثل من را که در آن زمان هفده‌ساله بودم، به همسری گرفت و به او عشق ورزید، احمدشاه مسعود است. اما برای این که بفهمید چرا او و من، بایستی از ابتدا آغاز کنم. داعیه آن را ندارم که تاریخ بزرگ کشورم را روایت کنم، بلکه فقط می‌خواهم متواضعانه در جایگاه خود بمانم، همان جایگاهی که در کنار همسرم داشته‌ام. آنچه می‌خواهم تعریف کنم، داستان یک عشق است و علاوه بر آن داستان زندگی خودم به عنوان یک افغانی مقیم دره پنج‌شیر که بیست‌و‌چهارسال جنگ را حس کرده است.
کتاب حاضر، در‌بر‌گیرنده خاطرات صدیقه مسعود، همسر احمدشاه مسعود از وی است که به گوشه‌ای از آن اشاره شد. این کتاب جایزه وریته (ویژه)سال 2005 را از آن خود کرده است.
*«کابوس‌های بیروت» اثر غاده السمان با ترجمه احسان موسوی خلخالی را نشر نی سال 1397 در 461 صفحه روانه بازار کتاب کرده است.
آن روز صبح، وقتی از ماشین پیاده شدم و تا اطلاع ثانوی صحیح و سالم وارد خانه شدم، نمی‌دانستم این آخرین باری است که تا چندین روز دیگر می‌توانم خانه را ترک کنم! و همان لحظه که در را پشت سرم می‌بندم، دارم آن را به‌روی زندگی و امید می‌بندم و زندانی کابوسی طولانی می‌شوم؛ سخت طولانی!
با برادرم به خانه برگشتم تا با‌هم نقش زندانیان را بازی کنیم، اگر می‌دانستیم در راه برگشت چیزی برای خوردن می‌گرفتیم؛ اگر می‌دانستیم شاید برنمی‌گشتیم و اگر … و اگر را در خاک پشیمانی کاشتیم و ای کاش درو کردیم.
کجا زندگی می‌کنم؟ این سؤال یادآور واقعیتی وحشتناک بود؛ وسط میدان جنگ زندگی می‌کنم، بی‌هیچ سلاحی و بی‌آن‌که کاری از دستم برآید، جز همین کشیدن قلم بر کاغذ و به جا گذاشتن سطر‌هایی لرزان مانند رد خون مجروحی که در پنبه‌زار سپید سینه‌خیز می‌رود.
*«به‌خاطر زندگی؛ داستان سفر دختری از کره شمالی به سوی آزادی» اثر یئان‌می‌پارک و مریان ولرز را با ترجمه مریم علی‌محمدی نشر کتاب کوله‌پشتی سال 1398 در 336 صفحه منتشر کرده است.
یئان‌می‌پارک قهرمان داستان می‌گوید: برای دو چیز بسیار شکرگزارم، اول این که در کره شمالی متولد شدم و دوم این که از کره شمالی فرار کردم. هردو اتفاق مرا شکل دادند و من این دو را با یک زندگی آرام و معمولی عوض نخواهم کرد. داستان من درباره این است که چگونه تبدیل شدم به آدمی که امروز هستم. مثل ده‌ها هزار آدم دیگر اهل کره شمالی من هم از زادگاهم فرار کردم و در کره جنوبی مستقر شدم. جایی که هنوز هم مثل سالیان پیش شهروند به حساب می‌آیم.
داستان فرار یئان‌می‌پارک متولد سال 1993 در کتاب شرح داده می‌شود، این‌که چطور در راه رسیدن به چین بازیچه قاچاقچی‌های انسان شدند؛ جایی که مادرش به‌خاطر حمایت از او قربانی تجاوز دلالی شد که یئان‌می را هدف قرار داده بود. مدتی در چین به جست‌وجوی خواهرش می‌پردازند اما بی‌فایده است. پدرش نیز به قصد یافتن خواهرش از مرز می‌گذرد تا به او و مادرش ملحق شود اما سرطانی لاعلاج چند ماه بعد اورا از پای در‌می‌آورد. در سال 2009 یئان‌می و مادرش را مبلغان مسیحی نجات دادند، انسان‌هایی که آنها را به مرز مغولستان با چین رساندند؛ از آنجا تا بیابان بسیار سرد، گوبی در شب تاریک زمستانی و بی‌پایانی پیاده رفتند و به دنبال آزادی خط ستاره‌ها را پیش گرفتند. تمام این وقایع حقیقت محض است اما کل داستان نیست! فاصله دو ساله شبی که از رودخانه یالو در مرز کره شمالی با چین گذشتند تا شبی که برای شروع یک زندگی جدید به کره جنوبی پا گذاشتند، اتفاقاتی را برایشان رقم زده که تا مدت‌ها یئان‌می قصد بازگو کردن آنها را نداشته اما بدون ذکر آنها زندگی خود را پوچ می‌داند. نهایتاً تصمیم می‌گیرد با کمک مادرش از زمانی که در کره شمالی بودند و آن دو سال تا ورود و زندگی در کره جنوبی را شرح دهد.
*«مسئله مرگ و زندگی» اثری از زوجدرمانگر، اِروین‌دی.یالوم و مریلین یالوم با ترجمه الهام شریف را نشر نسل نو‌اندیش سال 1400 در 263 صفحه تقدیم دوست‌داران آثار یالوم کرده است.
در کتاب این زوجدرمانگر درباره عشق، فراق و آنچه در پایان عمر اهمیت دارد، نوشته‌اند. شرح حالی زیبا، عاشقانه و گاهی دردناک که از موضوع پایان زندگی سخن می‌گوید.
«مسئله مرگ و زندگی»، داستانی عاشقانه و روایتی باورنکردنی از زندگی زوجی است که تقریبا تمام عمر مانند یک روح در دو بدن، زندگی کرده‌اند. وقتی مریلین یالوم به سرطان مبتلا می‌شود، زوج عاشق تصمیم می‌گیرند مشاهده‌ها و یافته‌های خود در باب زندگی و مرگ را در یک کتاب مشترک بنویسند. وقتی کتاب به نیمه می‌رسد، مریلین از دنیا می‌رود و اروین مجبور می‌شود کتاب را به‌تنهایی به پایان برساند. در نهایت، این کتاب در سال 2021 به انتشار می‌رسد؛ کتابی که نه از مرگ بلکه از ارزش زیستن حرف می‌زند؛ هدیه بزرگی که روزی به پایان می‌رسد. در این کتاب با رنج و فقدان آشنا می‌شویم؛ از وداع با معشوقه‌ای که سال‌ها در کنارش زندگی کردیم؛ از همدلی همسری عاشق که می‌خواهد از رنج درد بیماری معشوقش بکاهد و به او اطمینان دهد که نگران تنهایی بعد از مرگ او نباشد. اثری که شما را به تأمل درباره شیوه عشق ورزیدن و زندگی بدون پشیمانی وا‌می‌دارد.
*«دختری که از چنگال داعش گریخت» نوشته فریدا خلف را نشر مهرگان‌خرد با ترجمه سمیه نصرالهی سال 1395 در 227 صفحه منتشر کرده است.
فریدا خلف نوزده‌ساله بود که از روستایی در عراق توسط داعش دزدیده شد. وی در این کتاب حیرت‌انگیز و تأثیرگذار داستان زندگی خود را روایت می‌کند. در این داستان تصویری از دنیایی که داعش برای مردم عراق و سوریه درست کرده است ترسیم می‌شود. روایت فریدا تنها در مورد وحشت زندانی شدن توسط جنگجویان داعش نیست، او زندگی تحت سلطه حکومتی را توصیف می‌کند که خود را نژاد برتر می‌داند.
*«انتخاب‌های هوشمندانه یک راهنمای کاربردی برای تصمیمگیری بهتر» اثری از جان اس هاموند، رالف ال کینی و هوارد رایفا است که نشر آینده‌پژوه آن را با ترجمه سیاوش ملکی‌فر سال 1395 در 222 صفحه به چاپ رسانده است.
بر‌آمدن از پس انتخاب‌های هوشمندانه یکی از مهارت‌های پایه‌ای هرکسی است. تصمیم‌های شما مسیر پیشرفت شغلی شما را شکل می‌بخشد و کیفیت زندگی شما را رقم می‌زند. با این وجود تنها اندکی از مردم، مهارت‌های واقعی تصمیمگیری را می‌آموزند. نتیجه این می‌شود که اغلب به‌صورت اتفاقی و گاه از روی ترس و اجبار تصمیم می‌گیریم؛ یا امروز و فردا می‌کنیم تا شاید فرجی حاصل شود و بتوانیم از مهلکه تصمیمگیری بگریزیم. انتخاب‌های هوشمندانه در وهله اول فرایندی آسان برای تصمیمگیری را به شما پیشنهاد می‌کند که با هدف بهبود شیوه تصمیمگیری شما ابداع شده است. نویسندگان کتاب مجموعه‌ای از تکنیک‌های کاربر‌پسند را ابداع کرده‌اند تا شما بتوانید انتخاب‌های‌تان را به گونه‌ای شفاف‌تر و اثربخش‌تر محک بزنید و در جهت انتخاب‌های هوشمندانه گام بردارید. انتخاب‌های هوشمندانه به شما نمی‌گوید چه تصمیمی بگیرید بلکه می‌گوید چگونه تصمیم بگیرید.
*«رادمهر مسافری از سرزمین پارس» نوشته سید محسن طیب‌نیا را نشر رسالت سال 1399 در 244 صفحه تقدیم علاقه‌مندان رمان‌های تاریخی کرده است.
رادمهر داستان مردی آزاده و حقیقت‌جوست که در سفر پر‌مخاطره خود در سال 35 هجری به حقایق پنهانی می‌رسد که اندیشه و زندگانی او را به‌کلی دگرگون می‌سازد. او در این سفر با شخصیت‌های بزرگی برخورد می‌کند که واقعیت‌های کتمان شده را به او می‌گویند و حقایق ناشناخته را آن‌گونه که هست به وی نشان می‌دهند. در این کتاب بسیاری از واقعیت‌های تاریخ با شیواترین بیان بازگو می‌گردند. هرچند رادمهر شخصیتی خیالی است اما آنچه نقل می‌کند عین واقعیت تاریخی است که در اسناد متعدد آمده است.
*«زندگی خوب ؛ ۳۰ گام فلسفی برای کمال بخشیدن به هنر زیستن» نوشته مارک ورنون با ترجمه پژمان تهرانیان را فرهنگ نشر‌نو سال 1397 در 347 صفحه روانه بازار کتاب کرده است.
نویسنده کتاب مارک ورنون استاد فلسفه و اخلاق و مدرس آکادمی آیدلر لندن است. زندگی خوب همانطور که از نامش پیداست درباره چگونگی خوب زیستن نوشته شده است. او در این کتاب از یک بُعد تازه به خوب زیستن نگاه کرده است که شاید با جهت‌گیری کتاب‌های دیگر موفقیت در زمینه خوب زندگی کردن متفاوت باشد. ورنون در این کتاب برای خوب زیستن به حکمت کهن روی آورده است. حکمتی که از دیرباز در زندگی بشر جریان داشته و اساسش اخلاقیات فظیلت‌مدار است. آنچه در تار و پودِ زندگی خوب تنیده شده است رهیافتی است که به‌عنوان «اخلاقیات فضیلت‌مدار» شناخته می‌شود.
زندگی خوب شامل ۵ بخش (فضیلت‌های معنوی، فضیلت‌های مصیبت‌بار، فضیلت‌های اجتماعی، فضیلت‌های عمل‌گرایانه، فضیلت‌های فردی) و ۳۰ «گام» است؛ نویسنده برای آنکه خواننده بتواند این ۳۰ «گام» را درست بپیماید، برای هر گام یک راهنما برگزیده است … از ارسطو و افلاطون گرفته، تا هانا آرنت و ژاک دریدا و تولستوی و یونگ و اسکار وایلد و فروید. به این ترتیب، در طول خواندن این کتاب، با ۳۰ شخصیت استثنایی تاریخ بشر و نیز با برخی از عالی‌ترین اندیشه‌های بشری در طول تاریخ درباره چگونه خوب زیستن آشنا می‌شوید. در پایانِ هر فصل نیز، توصیه‌هایی با عنوان «گامی دیگر» آمده‌اند، در قالب اشاره‌ها و آگاهی‌هایی که می‌توانند عمیقاً در وجود خواننده ریشه بدوانند. در زندگی خوب، برخی از عمیق‌ترین و کهن‌ترین رگه‌های حکمت کهن بازگشایی شده‌اند و نیز نقبی زده شده است به رگه‌هایی دیگر که تازه‌ترند اما شاید از نگاه‌ها دور مانده‌اند.
*«گذری در تاریخ خاطرات دکتر علی‌اکبر صالحی» نوشته علی‌اکبر صالحی و حسن علی‌بخشی را انتشارات وزارت امور خارجه سال 1396 در 752 صفحه به چاپ رسانده است.
واحد تاریخ شفاهی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در سال 1393 راه‌اندازی شد؛ و در همان سال اولین کتاب تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را به رشته تحریر در‌آورد. در سال 1394، 5 عنوان خاطرات دیپلمات‌ها و سفرای کشورمان چاپ و در بیست‌و‌نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد. همچنین در این سال تدوین خاطرات وزرای سابق و اسبق امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اولویت قرار گرفت و از آنها خواسته شد تا در صورت تمایل ناگفته‌ها و خاطرات خود را در اختیار واحد تاریخ شفاهی قرار دهند. جناب آقای علی‌اکبر صالحی، وزیر سابق امور خارجه و معاون سابق رئیس جمهور که ریاست سازمان انرژی اتمی را نیز بر‌عهده داشتند، از افرادی بودند که به این خواسته پاسخ مثبت دادند. کتاب حاضر، مجموعه خاطرات ایشان است که در این واحد تهیه و به رشته تحریر در‌آمده است.
*«حکومت جهانی مهدی عجل‌الله تعالی فرجه شریف» را ناصر مکارم‌شیرازی توسط نشر مدرسه امام علی علیه‌السلام سال 1375 در 344 صفحه تقدیم دوست‌داران متون مذهبی کرده است.
این کتاب در‌مورد ظهور حضرت مهدی (عج الله فرجه) و ویژگی‌های حکومت او بحث می‌کند که علاوه بر ذکر مهم‌ترین دلایل از کتاب و سنت، بسیاری از مسائل با ادله عقلی به ثبوت رسیده است.
فهرست مطالب کتاب بدین قرار می‌باشد: آینده روشن، مصلح بزرگ در میان اقوام دیگر، انقلاب جهانی، آمادگی‌های لازم برای حکومت جهانی، انتظار، مصلح بزرگ جهانی در منابع اسلامی، نشانه‌های آغاز انقلاب، ویژگی‌های عقیده شیعه پیرامون مهدی و پرسش‌هایی که از این عقیده برخاسته، راه پیروزی آن مصلح بزرگ، روش حکومت جهانی او و مدعیان دروغین.
*«بافت سرنوشت» نوشته فرح نادری را نشر نقش نگین سال 1389 در 56 صفحه به چاپ رسانده است.
نگارنده در کتاب خود در روایتی داستانی، تلاش دارد مخاطبان را با اسرار روح بشری آشنا سازد تا از این طریق انسان بتواند نگرشی نو را در زمینه کشف رمز درون خود به‌دست آورد. وی برای این کار از زبان تمثیلی بهره جسته و نماد این تمثیل را هنر قالی‌بافی قرار داده است. او با این تمثیل بیان می‌دارد که جنبه‌های مختلف زندگی یک انسان در تار و پود آن لمس‌پذیر است. همان‌گونه که نقشه و بافته، رنگ پود با رنگ زمینه یکی است، از‌این‌رو در زندگی امروز حقیقت به طرز اجتناب‌ناپذیری به عامل حقیقت دیگر متصل است؛ زنجیره‌ای که معیاری روشن و انکار‌ناپذیر، برای تحول و تفکر انسان درباره خویش را به‌وجود آورده است. این است حکمت تمامی آنچه که در اطرافمان می‌بینیم.
